Daar sta je dan, op één van die momenten waarvan je kunt zeggen: dit is de eerste dag van de rest van mijn leven. Je hebt een studiekeuze gemaakt voor een veld, waarvoor je de meeste interesse hebt en hoopt dat het zal leiden tot een verantwoordelijke beroepskeuze om een bestaan op te bouwen.

Hier begint het: de eerste dag van je voortgezette opleiding op een universiteit. En je hebt geluk gehad, want aan één van de basisvoorwaarden om dat te kunnen doen, is voldaan: je hebt een goede studentenkamer weten te bemachtigen in een leuk studentenhuis, omdat je via via mensen kende, die je daarbij hebben geholpen.

Helaas geldt dit niet voor duizenden en duizenden studenten, die jaarlijks wanhopig op zoek zijn naar een betaalbare en leefbare woonomgeving om vandaar uit hun studie op te pakken. Volgens het CBS zijn er dit jaar 260.000 studenten ingeschreven op universiteiten en verder nog 450.000 leerlingen voor de HBO instellingen. Gelukkig hebben ze niet allemaal een of andere woonvorm nodig, omdat ze thuis kunnen blijven wonen, maar de huisvesting van de rest vormt een steeds groter wordend probleem.

Oorzaken

Er zijn een aantal oorzaken aan te wijzen voor dit groeiende probleem, waar met name universiteitssteden als Amsterdam en Utrecht mee te maken hebben, maar ook talloze andere steden als Eindhoven, Rotterdam, Leiden, Delft, Nijmegen, Arnhem, Groningen en ga zo maar door.

  • De eerste hebben we in de inleiding al genoemd: het toenemend aantal studenten.

Helaas ligt daar het probleem nog iets dieper, want zolang al deze studenten uit Nederland komen, kan dat opgevangen worden door het thuis blijven te stimuleren, of te gaan studeren bij een opleiding in de buurt. Nederland is qua universitaire opleidingen echter bijzonder populair in het buitenland en elk jaar neemt deze groep in grote aantallen toe. In 2017 stonden meer dan 110.000 buitenlanders ingeschreven uit landen als Duitsland (22000) en China (5000), de meest populaire leveranciers. Juist deze studenten moeten huisvesting vinden, omdat er geen andere opties zijn.

  • Het volgende probleem is een schrikbarend tekort aan studentenwoningen.

Levering van dit soort woningen komt vanuit een aantal bronnen. Zo zijn er specifieke huisvestingsprojecten voor studenten vanuit bijvoorbeeld de gemeente, maar een groot deel wordt ook opgepakt door particulieren. Dat laatste kan dan weer variëren van studentenhuizen tot het simpele verhuur van een kamer.

  • Tenslotte is er de financiële factor en dat zwaard snijdt aan twee kanten.

Aan de ene kant staat de student die met beperkte middelen op een of andere manier betaalbare woonruimte dient te vinden; aan de andere kant echter is er een wereld die denkt op een heel gemakkelijke manier te kunnen profiteren van deze overweldigende vraag en hoge prijzen vraagt voor vaak heel kleine kamertjes.

Verder is er nog een tegenstelling, want hoewel er heel goed aan verdiend kan worden, zijn woningcoöperaties huiverig in deze markt te stappen. Het verloop van bewoners is natuurlijk erg groot, het innen van de huur is een onzekere factor en de investeringen zijn relatief hoog.

Initiatieven

Om aan oplossingen te komen voor dit verder groeiende probleem van studentenhuisvesting dienen alle betrokken partijen de handen ineen te slaan. Dat loopt van landelijke naar gemeentelijke overheid, woningbouwverenigingen, universiteiten, maar ook studentenorganisaties. Deze laatste kunnen bijvoorbeeld aangeven wat de minimale wensen zijn voor een reële woning, waarmee overheid en woningbouw mee verder kunnen. De overheid zou het voor coöperaties via wetgeving aantrekkelijker kunnen maken te investeren in studentenhuisvesting, vooral in steden met grote universiteiten. Ook zou er een versoepeling kunnen zijn in de regels voor huursubsidie, zodat het gemakkelijker wordt voor minder dragende studenten mee te gaan met gevraagde prijzen.

Gelukkig zijn er her en der al een aantal projecten van de grond gekomen. Utrecht heeft een actieplan om op korte termijn 4000 studentenwoningen te realiseren, Amsterdam gaat zelfs tot 8000, die er moeten zijn in 2018. Er is een bijzonder grote leegstand van kantoorgebouwen en die zouden omgebouwd kunnen worden, en er zijn talloze kleinere initiatieven, die vooral moeten aanzetten tot het nadenken en uitvoeren van alternatieve mogelijkheden. Eén van de meest recente initiatieven is een project in Eindhoven met zeecontainers, gemaakt van gerecycled materiaal. Het is weliswaar op dit moment een druppel op een gloeiende plaat, maar er wordt in ieder geval over oplossingen nagedacht.

Toekomst

De enige mogelijkheid om dit huisvestingsprobleem in de toekomst min of meer definitief op te lossen, is ervoor te zorgen dat er een evenwicht ontstaat tussen het aantal ingeschreven studenten en het aantal huisvestingsmogelijkheden. Ook hier zal er weer sprake moeten zijn van samenwerking tussen, in dit geval, gemeente en opleidingen. Men zal niet ongebreideld studenten mogen aannemen als ze niet gehuisvest kunnen worden, maar de gemeente zal er alles aan moeten doen om deze, voor de stad belangrijke economische en sociale inbreng, groep van studenten goed te kunnen huisvesten.