Het opslaan van energie is de sleutel tot een succesvolle energietransitie. Duurzame wind en zonne-energie zijn niet constant beschikbaar. Kernenergie is beladen en op relatief korte termijn ook niet aanwezig. Het opslaan van energie die wordt opgewekt lijkt daarom van groot belang om ook de koude donkere wintermaanden door te komen. Accu’s zijn zeer geschikt voor opslag op korte termijn. Bijvoorbeeld om een minder zonnige dag te compenseren met energie die een dag eerder is opgewekt. De uitdaging ligt hem echter in het opslaan op langere termijn.

Capaciteit netwerk beperkt

Het opslaan van overtollige energie wordt steeds actueler. Op diverse plaatsen in Nederland waarschuwen de netbeheerders dat er geen capaciteit meer is voor grote zonneparken. Het netwerk is niet geschikt voor de grote hoeveelheden. De aanleg van nieuwe zonnepanelen heeft een dermate hoge vlucht genomen dat het zelfs de prognoses van de netbeheerders heeft overtroffen. Aanleggers van nieuwe zonneparken die de stroom niet op tijd af kunnen zetten komen hierdoor soms in forse problemen. De subsidie die de overheid verstrekt is namelijk in veel gevallen slechts te ontvangen als binnen bepaalde tijd wordt gestart met leveren.

Opwekken en opslaan

Het opwekken van energie verloopt dus sneller dan de capaciteit van het netwerk om deze energie naar de afnemers te kunnen sturen. Op dit moment is ongeveer 20% van de opgewekte energie afkomstig van duurzame energiebronnen. Dit zal naar verwachting stijgen naar 50% in 2025. De pieken die het elektra netwerk moet opvangen worden dus steeds groter. Lokaal opgewekte energie opslaan kan daarom voordelen opleveren.

Subsidies

Het bepalen van de juiste aanpak tijdens de energietransitie wordt nogal vertroebeld door subsidies. Om de hele overgang aan de gang te krijgen worden er op diverse terreinen subsidies verstrekt door de overheid. Bijvoorbeeld op aanschafbelasting van elektrische auto’s, de terugleversubsidie van zonne-energie (tot nog toe salderingsregeling), btw teruggave van aanschaf zonnepanelen, SDE+ subsidie voor stimulering van duurzame energieproductie, subsidie bij aanschaf duurzamere goeden. Omdat we steeds meer duurzame energie opwekken zullen deze subsidies eindigen. Het bepalen van de juiste kostprijs over de langere termijn is hierdoor van groot belang.

Hoge energieverliezen

De kostprijs van elektriciteit varieert sterk. Op energiebeurzen kan het voorkomen dat gedurende piekmomenten elektra wordt aangeboden onder de kostprijs. Het zou daarom logisch lijken om op dergelijke momenten de goedkope elektriciteit op te slaan. Voor kortere periodes zijn hiervoor accu’s geschikt. Voor langere periodes zou bijvoorbeeld waterstof kunnen worden geproduceerd. Dit heeft bovendien het voordeel dat het kan worden gebruikt als alternatief voor aardgas. Een  nadeel van waterstof is echter dat het gepaard gaat met hoge energieverliezen bij het omzetten van elektriciteit naar waterstof en weer terug naar elektriciteit. Waterstof zou daardoor een bijdrage kunnen leveren aan de energietransitie, echter alleen in combinatie met duurzaam opgewekte energie. De gangbare wijze van waterstof produceren, namelijk met behulp van aardgas, heeft namelijk alleen een nadelig effect op de Co2 uitstoot.

Innovaties

Gelukkig zijn er wereldwijd maar ook binnen Europa veel initiatieven om opslag van energie mogelijk te maken. Zo won het van oorsprong Duitse bedrijf Enaptor recentelijk nog de New Energy Challenge 2018. Dit bedrijf produceert modulaire waterstof productie-units waarmee elektra kan worden omgezet in waterstof. Dit systeem wordt ook toegepast in het Power2Gas project waarbij woningen worden verwarmd met waterstof.

In de gemeente Hoogeveen worden in het buurtschap Nijstad-Oost 80 nieuwbouwwoningen voorzien van een waterstofaansluiting, in plaats van een gasaansluiting. Hiervoor is een subsidie verleend van € 400.000,- door het Rijk.

Door deze pilots wordt onderzocht op welke wijze waterstof kan bijdragen aan de duurzaamheidstransitie.