Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) gaat het sinds 2012 steeds beter met het gevoel van veiligheid in Nederland. Op vrijwel alle aspecten is een positieve trend te zien. Bekladding van muren of gebouwen of vernieling van straatmeubilair werd door een derde minder als probleem ervaren. Ook jongerenoverlast en agressief verkeersgedrag komen steeds minder vaak voor. Deze ontwikkeling lijkt een goede stap richting een prettig leefbare woonwijk. Maar welke opties zijn er om de leefbaarheid verder te vergroten?

Leefbaarheid

De ervaring van de leefbaarheid in een wijk is heel persoonlijk. Het verbeteren van de leefbaarheid is daarom ook maatwerk. Soms zie je dat er ingewikkelde en nauwelijks haalbare initiatieven worden verzonnen die haar doel voorbij schieten. De echte antwoorden liggen echter bij de bewoners zelf, en zijn daarbij meestal ook nog eens simpel van opzet. 5 stappen naar een verbetering van leerbaarheid:

  1. De staat van de woningen verbeteren
  2. Het verzorgen van de wijk en het voorkomen van overlast
  3. Het vergroten van het aantal voorzieningen
  4. Inspraak
  5. Activiteiten en initiatieven van, vanuit en voor de bewoners

De staat van de woningen verbeteren

Het aanpassen, vernieuwen en herstellen van woningen is niet alleen prettig voor de bewoners zelf, maar zal ook zijn invloed hebben op de algemene aanblik van de wijk. Soms gaat het om enkele woningen, maar het kan ook om hele straten of zelfs complete wijkdelen gaan. Woningcorporaties hebben meestal een bepalende rol bij de vernieuwing van woningen in verloederde wijken. Uit onderzoek blijkt dat ontevreden bewoners van een wijk verhoudingsgewijs vaker huurder dan koper is. Verschillen tussen inkomensgroepen spelen een beperkte rol. Gelukkig wordt er weer volop geïnvesteerd door corporaties. Mede vanwege een afspraak met het kabinet dat de gemiddelde huurwoning energielabel B zal hebben in 2020. Een upgrade van woningen zorgt vaak tevens voor meer comfort voor de bewoners. Soms kiest een woningcorporatie voor sloop en nieuwbouw. Komend jaar bouwen corporaties 26.000 nieuwe woningen. Voor huidige inwoners kan dit aangrijpende gevolgen hebben. De huidige bewoners zijn soms niet in staat om de hogere huurprijs van de nieuwbouw te betalen. Hierdoor zijn mensen soms gedwongen om te verhuizen uit hun eigen buurt terwijl juist de sociale interactie belangrijk is voor de leefbaarheid van een wijk.

Het verzorgen van de wijk en voorkomen van overlast

Als een woonwijk er netjes en verzorgd uitziet, dan is het er over het algemeen prettiger wonen. Dat houdt onder meer in dat er zo min mogelijk vuil rondzwerft, het groen netjes onderhouden wordt, maar ook dat de verwerking van overtollig materiaal, in welke vorm ook, in goede banen wordt geleid.

Naast de overlast die rotzooi kan hebben, is er nog een ander soort overlast, die van mensen zelf. We vinden dit vaak in lastige en/of verveelde jeugd, maar zij hebben hierin niet het monopolie. Naast plekken waar de jeugd kan vertoeven, sportveldjes bijvoorbeeld, is het ook nodig dit soort problemen te kunnen bespreken en samen op te lossen.

Overlastgevers in beeld

Het in beeld brengen van overlastgevers bij de lokale instanties kan hieraan bijdragen. In Amsterdam wordt bijvoorbeeld gewerkt met een top 600 veelplegers. Dit zijn personen die minimaal driemaal zijn veroordeeld voor een delict of minimaal tweemaal als het jeugd betreft onder de 21 jaar. Met een uitgebreide set aan maatregelen wordt gepoogd de overlast van deze groep te beperken. De misdrijven waarvoor de overlastgevers zijn veroordeeld zijn bijvoorbeeld geweldsmisdrijven, straatroof, mishandeling. Deze  zogenaamde high impact crimes zorgen voor veel onrust en onveiligheidsgevoelens.

Het vergroten van het aantal voorzieningen

We kunnen hierin een onderscheid maken in infrastructuur, winkels en diensten. De infrastructuur kunnen we dan weer verdelen in intern (bereikbaarheid van woningen en voorzieningen, parkeergelegenheid) en extern (hoe is de wijk zelf te bereiken, toegangswegen, openbaar vervoer). Verder is het prettig een zo groot mogelijk assortiment van winkels in de wijk zelf te hebben en dat er mogelijk zelfs keuze is, bijvoorbeeld in supermarkten. Afhankelijk van de samenstelling van de wijk is het verder handig als sommige diensten binnen handbereik liggen. Je kunt daarbij denken aan banken en informatiecentra.

Inspraak

Vrijwel niets werkt beter als mensen de mogelijkheid hebben zelf mee te denken hoe een wijk zou moeten functioneren en hoe dat allemaal te verbeteren. Dat wil niet noodzakelijkerwijs zeggen dat iedereen dat ook doet, of zou moeten doen, maar alleen al het idee dat het mogelijk is, biedt vaak een positieve bijdrage aan de leefbaarheid binnen een wijk. Een wijkcentrum speelt hierbij direct en indirect een grote rol. Niet alleen zou men daar direct kunnen ingaan op aanwezige problemen, maar door het samenzijn met andere bewoners komen problemen vaak vanzelf wel ter sprake.

Activiteiten en initiatieven van, vanuit en voor de bewoners.

Ook hier is een goed toegerust wijkcentrum van grote waarde. Hier kan men allerlei activiteiten bijeenkomsten organiseren. Daarnaast is het ook een fysieke locatie waar initiatieven kunnen worden opgestart. Een goed wijkcentrum en/ of gemeenschapshuis is sowieso belangrijk voor elke wijk, omdat men hier op allerlei manieren andere bewoners kan ontmoeten, vrienden kan maken en samen leuke dingen kan doen.

Iedereen heeft een voorkeur voor prettig wonen, maar dat is iets dat je niet alleen doet of kunt doen. Door middel van initiatieven kan de leefbaarheid vaak vrij eenvoudige een boost krijgen of permanent verbeterd worden. Kenmerkend daarbij is dat hoe meer mensen er binnen een wijk bij betrokken worden, hoe groter de kans dat dit ook gebeurd.